ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η διερεύνηση και η κριτική ανάλυση του τουρισμού (συνδυασμός θεωρητικών και εμπειρικών δεδομένων) ως παραγωγικού-καταναλωτικού και διοικητικού συστήματος. Η αναλυτική διαδικασία αφορά στην εξέταση της περιφερειακής ή χωρικής διάστασης της τουριστικής ανάπτυξης, ερευνώντας την αειφορική διάσταση του τουριστικού φαινομένου και υπογραμμίζοντας την σημασία της χωρικής διάστασης για την διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής τουριστικής ανάπτυξης. Επίκεντρο της τουριστικής ανάπτυξης παραμένει η μεγιστοποίηση των θετικών επιδράσεων που απορρέουν από τη λειτουργία του τουριστικού κυκλώματος, με βασικές συνιστώσες, ζώνες υποδοχής και προέλευσης των τουριστών, τουριστικές επιχειρήσεις, τουριστικούς οργανισμούς, τουριστικές δραστηριότητες, παραγωγικό κύκλωμα, σύνολο εμπλεκομένων. Η διερεύνηση και η ανάλυση του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους στην τουριστική οικονομία και κατ’ επέκταση στην οριοθέτηση/προσανατολισμό των παραγωγικών τουριστικών δραστηριοτήτων προς την κοινωνικά και πολιτικά επιθυμητή κατεύθυνση. Κύρια επιδίωξη του μαθήματος αποτελεί η επεξεργασία και η παρουσίαση των προβλημάτων τουριστικής πολιτικής καθώς και των φορέων άσκησης τουριστικής πολιτικής ώστε να καταστεί δυνατή η επιλογή των άριστων εναλλακτικών λύσεων στην σύλληψη, τον προγραμματισμό και την εφαρμογή τουριστικής ανάπτυξης και πολιτικής, μεμονωμένα ή μέσα από το πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης του κράτους. Ο τρόπος άσκησης της τουριστικής πολιτικής από εθνικούς οργανισμούς τουρισμού ή φορείς τουρισμού, επιδρά άμεσα στη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων, καθώς στον τύπο ανάπτυξης των ζωνών υποδοχής και ενεργοποίησης των τουριστικών δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου η μορφή άσκησης και η συνθετότητα της τουριστικής πολιτικής, ανάγεται σ’ ένα δυναμικό παράγοντα που επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία και την ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων, καθώς και το εξωτερικό τους περιβάλλον. Σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον η τουριστική πολιτική ανάγεται σε σημαντικότατο παράγοντα, μεγιστοποίησης των ωφελειών σ’ επίπεδο τουριστικού κυκλώματος (επιχειρήσεις, τόπος υποδοχής, εμπλεκόμενοι)και σχεδιασμού της τουριστικής ανάπτυξης.
Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου μαθήματος ο φοιτητήςθα είναι ικανός να:
- Να αναγνωρίζει το τουριστικό σύστημα και τησύγχρονη δυναμική του.
- Να αναγνωρίζει τοτουριστικό διοικητικό σύστημα.
- Να προσδιορίζει και να διακρίνει τις χωρικές ενότητες ως τόπο διακοπών.
- Να αναγνωρίζει τις πολιτικές οργάνωσης των χωρικών ενοτήτων υποδοχής.
- Να εξηγεί τις λειτουργίες την οργάνωση και τις δραστηριότητες των τουριστικών χωρικών ενοτήτων.
- Να προσδιορίζει την τουριστική ανάπτυξη των χωρικών ενοτήτων υποδοχής των τουριστών.
- Να εξετάζει τις τουριστικές επενδύσεις, τις εφαρμογές τους σε τοπικό /εθνικό επίπεδο και τις επιδράσεις τους.
- Να διακρίνει τα πρότυπα τουριστικής ανάπτυξης σε χωρικό επίπεδο και την απορρέουσα διάρθρωση των τουριστικών επιχειρήσεων και των τουριστικών δραστηριοτήτων.
- Να εξηγεί τις πολιτικές οργάνωσης των χωρικών ενοτήτων υποδοχής των τουριστών(παράκτια ζώνη, αγροτική ζώνη, ορεινοί όγκοι), λαμβάνοντας υπόψη τις διαδικασίες της παραγωγής και της υποδοχής.
- Να αναπτύσσει τον τύπο διακοπών και αναψυχής που μπορούν να εφαρμοστούν στις τρείς(παράκτια, αγροτική ζώνη, ορεινοί όγκοι) χωρικέςενότητες/ζώνες υποδοχής.
- Να εξετάζει το σχεδιασμό των χωρικών ενοτήτων υποδοχής των τουριστών, των τουριστικών επιχειρήσεων και των τουριστικών δραστηριοτήτων.
- Να προσδιορίζει το σύνολο των παραμέτρων(οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές, νομικό καιδιοικητικό πλαίσιο κλπ) που περιλαμβάνει ο σφαιρικός σχεδιασμός του τόπου υποδοχής των τουριστών.
- Να αναπτύσσει τις εφαρμογές και τα σχέδια τουριστικής ανάπτυξης και πολιτικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
- Να εξετάζει τη λειτουργία και τις στρατηγικές των εθνικών διοικήσεων τουρισμού, καθώς και των φορέων τουριστικής πολιτικής με εφαρμογές από την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία.
- Να εξηγεί τη διοικητική αποκέντρωση και τις αρμοδιότητες που προκύπτουν στον τουρισμό.
- Να συγκρίνει τιςκεντρικές και αποκεντρωμένες διοικήσεις στον τουρισμό (ελληνική και διεθνής εμπειρία).
- Να εξηγεί τη δυναμική που έχουν οι δήμοι ως τόποι υποδοχής των τουριστικών δραστηριοτήτων και εγκαταστάσεων, καθώς τη δυνατότητα εφαρμογής εκ μέρους τους των πρακτικώντης πολυειδίκευσης και της πολυαπασχόλησης.
- Να συγκρίνει τις μορφές συνεργασίας κράτους και αποκεντρωμένων διοικήσεων αναφορικά με τον τουρισμό και την υποδοχή.
- Να κρίνει τις δυνατότητες των ΟΤΑ, σε συσχετισμό με τον τουριστικό τους προσανατολισμό, για τη ίδρυση ή τη συμμετοχή τους σε τουριστικές επιχειρήσεις.
- Να ορίζει το γαλλικό μοντέλο ως προτεινόμενο μοντέλο διοικητικής αποκέντρωσηςστον τουρισμό.
- Να υποστηρίζει την αειφορία και τις εφαρμογές της σε τόπους υποδοχής, τουριστικές δραστηριότητες και τουριστικές επιχειρήσεις.Να προσδιορίζει το ρόλο του κράτους στην τουριστική πολιτική.
- Να αναλύει τιςγενικές επιδιώξεις, τους σκοπούς και τους στόχους της τουριστικής πολιτικής.
- Να αναγνωρίζει τα μέσα και τα μέτρα της τουριστικής πολιτικής.
- Να προσδιορίζει τιςσχέσεις που διέπουν τις μεταβλητές της τουριστικής πολιτικής.
- Να κρίνει το ρόλο του κράτους στην άσκηση τουριστικής πολιτικής.
- Να εξετάζει τον τρόπο προγραμματισμούτης τουριστικής πολιτικής.
- Να εξετάζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της τουριστικής πολιτικής.
- Να αξιολογεί τη σημαντικότητα των μέτρων τουριστική πολιτικής για του τόπους υποδοχής των τουριστών και το σύνολο των εμπλεκομένων στο τουριστικό κύκλωμα.
- Να εξετάζει και να κρίνει τα μεθοδολογικά προβλήματα ταξινόμησης των ρυθμιστικών δράσεων για τον τουρισμό.
- Να μετρά το βαθμό τουριστικής εξειδίκευσης της χωρικής ενότητας υποδοχής και τις μορφές άσκησης τουριστικής πολιτικής.
- Να μετρά την επίδραση των μέσων και μέτρων τουριστικής πολιτικής στην λειτουργικότητα, τον ανταγωνισμό και την οικονομική αποδοτικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων.
Γενικές Ικανότητες
- Αυτόνομη Εργασία
- Ομαδική Εργασία
- Λήψη Αποφάσεων
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Προσαρμογή των παρεχομένων γνώσεων στις σύγχρονες τουριστικές εξελίξεις
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Παραγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Το συγκεκριμένο μάθημα εστιάζει:
- Σε θεωρητικά και εμπειρικά δεδομένα του τουρισμού ως παραγωγικού-καταναλωτικού και διοικητικού συστήματος.
- Στις πολιτικές οργάνωσης και πολιτικής των χωρικών ενοτήτων υποδοχής των τουριστών.
- Στην διαμόρφωση πόλων τουριστικής ανάπτυξης.
- Στην μελέτη της θεωρίας της «άνισης ανταλλαγής» και της εφαρμογής της στις σχέσεις Βορρά-Νότου, όσον αφορά τη δημιουργία πόλων υποδοχής και προέλευσης των τουριστών
- Στην τουριστική εξειδίκευση των τόπων υποδοχής καιτη δυναμική των τουριστικών επιχειρήσεων και του τουριστικού τομέα.
- Στις επιδιώξεις μιας εθνικής πολιτικής τουριστικής ανάπτυξης.
- Στον τουριστικό σχεδιασμό των τόπων υποδοχής των τουριστών.
- Στις φάσεις/πρότυπα τουριστικής ανάπτυξης του τόπου υποδοχής σε συσχετισμό με την ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων και τουριστικών επιχειρήσεων.
- Σε μελέτες εφαρμογής από την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία.
- Στην εξέταση της περιφερειακής ή χωρικής διάστασης της τουριστικής ανάπτυξης (περιφέρεια, νομοί, δήμοι-κοινότητες, παράκτια ζώνη, αγροτική ζώνη, ορεινοί όγκοι).
- Στην σημασία της χωρικής διάστασης για την διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης πολιτικής τουριστικής ανάπτυξης.
- Στην αποκέντρωση του τουρισμού και την λειτουργική ένταξη του στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων διαφόρωνδιοικητικών-χωρικών επιπέδων, με αναφορές σε ξένα πρότυπα.
- Στο συγκριτικό πλαίσιο ανάπτυξης της διοικητικής δομής και οργάνωσης του τουρισμού (χώρες Ε.Ε).
- Στην μελέτη του Γαλλικού μοντέλου τουριστικής αποκέντρωσης.
- Στον ρόλο της αειφορίας στον τουρισμό.
- Στη σημασία του τουρισμού για τις διεθνείς οικονομικές και πολιτικές σχέσεις.
- Στους σκοπούς τους στόχους και τους φορείς τουριστικής πολιτικής.
- Στα συστατικά στοιχεία τουριστικής πολιτικής.
- Στις διαδικασίες διαμόρφωσης τουριστικής πολιτικής.
- Στα μέσα και τα μέτρα τουριστικής πολιτικής.
- Στα μοντέλα τουριστικής πολιτικής.
- Στις ποσοτικές και ποιοτικές αναλύσεις.
- Στα προγράμματα τουριστικής πολιτικής.
- Στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων τουριστικής πολιτικής.
- Στο συσχετισμό διεθνών οικονομικών σχέσεων και τουριστικής πολιτικής.
- Στην τουριστική εξειδίκευση των τόπων υποδοχής των τουριστών και την άσκηση τουριστικής πολιτικής.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
- Θεωρητικό Μέρος: (70%) Γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει:
-Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
-Ερωτήσεις σύντομης απάντησης
-Επίλυση Προβλημάτων - Ομαδική/Ατομική Εργασία (30%)
-Παρουσίαση με powerpoint
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ανδριώτης Κ. (2005) Τουριστική Ανάπτυξη και Σχεδιασμός. Εκδ. Σταμούλη, Αθήνα.
- Bαρβαρέσος Σ. (1999) Τουριστική Ανάπτυξη και ΔιοικητικήΑποκέντρωση.Εκδ. Προπομπός, Αθήνα.
- Βαρβαρέσος Σ. (2000) Τουρισμός : Οικονομικές Προσεγγίσεις. (2ηεκδ.), εκδ. Προπομπός, Αθήνα.
- Βαρβαρέσος Σ. (2013) Οικονομική Τουρισμού, Εκδ. Προπομπός, Αθήνα.
- Cazes,G., (1992) Tourisme et Tiers Monde. Un bilan controverse, Harmattan, Paris.
- Cazes, G., (1989) Les nouvelles colonies des vacances, Harmattan, Paris.
- Cooper C. Fletcher J., Gilbert D., Wanhill S., (2004) Tourism:Principles and Practice. Pearsons, London.
- Dewailly J.M, Flament E, (2000) Le Tourisme. Sedes, Paris.
- Διονυσοπούλου Π.,(2012) Ευρωπαϊκή Τουριστική Πολιτική, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.
- Duhamel P., Sacareau I., (1998) Le Tourisme dans le monde. A. Colin, Paris.
- Edgell L. D., et al. (2007) Tourism Policy and Planning: yesterday, today and tomorrow, Butterworth-Heinemann
- Ηγουμενάκης Ν. (2000), Τουρισμός και Ανάπτυξη. Εκδ. Interbooks, Αθήνα.
- Ηγουμενάκης Ν. (1999) Τουριστική Πολιτική. Εκδ. Interbooks, Aθήνα.
- Gee C.Y (1997) International Tourism: a global perspective. W.T.O, Madrid.
- Jafari J. (1996) The Tourism system. Ann Arbor, MI
- Hall C. M., (2008) Tourism Planning Policies, Processes and Relationships, Second Edition, Pearson Education.
- Hall C. M., (1994) Tourism and Politics-Policy, Power and Place, Jonh Wiley & Sons, England
- Gunn C. (1994) Tourism Planning : Basics, Concepts, Cases. (3rded..), Taylor & Francis, Washington D.C.
- Inskeep E. (1991) Toursm Planning.Van Nostrand Reinhold, New York.
- Κομίλης Π., Βαγιονής Ν. (1999) Τουριστικός Σχεδιασμός. Εκδ. Προπομπός, Αθήνα.
- Κοκκώσης Χ., Τσάρτας Π. (2001) Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξηκαι Περιβάλλον. Εκδ. Κριτική, Αθήνα.
- Laine P (1981) Tourisme et development des collectivites. Ed. Ouvieres, Col. Nord-Sud, Paris.
- Mathieson, A., Geoffrey, W.,(1982) Tourism, economic, physical and social impacts, Longman, New York.
- Mc Intyre G., Hetherington A., Inskeep E. (1993) Sustainabletourism development : Guide for local planners. W.T.O, Madrid.
- O.M.T (2006) Tendances des marches touristiques. Madrid.
- Richter, L. K., (1983) Tourism Politics and Political science: a case of not so benign neglect, Annals of Tourism Research, 10:395-414
- Vellas F. (2007) Economie et Politique du Tourisme International. Economica, Paris.
- W.T.O (1994) National and regional tourism planning. Routledge, London.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά
- Τουριστική Επιστημονική Επιθεώρηση
- Τουριστικά Θέματα
- Annals of Tourism Research
- Archives of Economic History
- Cahiers d’ Espaces
- European Journal of Tourism Research
- International Journal of Applied Sciences in Tourism
- Journal of Travel Research
- Journal of Tourism Research
- La Documentation Francaise
- Les Cahiers du Tourisme
- Leisure Science
- Revue du Tourisme
- Revue Espaces
- The Economist Intelligent Unit
- Tourismes et Territoires
- TourismManagement
- Tourism Economics
- Tourism Analysis
- Tourismos
- Tourism Issues